*przesuń suwakiem aby zobaczyć serce (białe tło) oraz przekrój z opisami (szare tło)
Serce to niezwykle istotny organ, który pełni kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu całego organizmu. Jego złożona budowa i skomplikowane mechanizmy działania są fascynującym połączeniem biologii, mechaniki i elektryczności. Serce odpowiada za transport tlenu oraz składników odżywczych do każdej komórki, co umożliwia ich prawidłową pracę. W poniższym artykule przyjrzymy się budowie i funkcji serca, a także najczęstszym wrodzonym wadom serca u dzieci.
Budowa serca – precyzyjna anatomia życia
Serce człowieka ma wielkość zaciśniętej pięści i znajduje się w środkowej części klatki piersiowej, za mostkiem. Składa się z czterech głównych jam: dwóch przedsionków (prawego i lewego) oraz dwóch komór (prawej i lewej), które są oddzielone zastawkami, pełniącymi kluczową rolę w kierunkowaniu przepływu krwi
Zastawki serca
Zastawki serca – zastawka mitralna, aortalna, trójdzielna i płucna – zapobiegają cofaniu się krwi i umożliwiają jej jednokierunkowy przepływ, co jest niezbędne dla zachowania efektywności krążenia. Zastawka mitralna i trójdzielna znajdują się pomiędzy przedsionkami a komorami, natomiast zastawki aortalna i płucna są ulokowane na wyjściach z komór.
Krążenie krwi
Serce współpracuje z układami krwionośnymi, zapewniając krążenie krwi w dwóch głównych cyklach:
- Krążenie małe (płucne), w którym krew z prawej komory trafia do płuc, gdzie zachodzi wymiana gazowa.
- Krążenie duże (systemowe), w którym krew natleniona wraca do lewej komory, a następnie jest pompowana do reszty ciała.
Wielką rolę w funkcjonowaniu serca odgrywa mięsień sercowy (myocardium), który dzięki unikalnej strukturze umożliwia skurcze i rozkurcze. Układ bodźcotwórczo-przewodzący generuje impulsy elektryczne, które zapewniają regularność rytmu serca.
Działanie serca – perfekcyjny rytm życia
Prawidłowe funkcjonowanie serca polega na jego nieustannym pompowaniu krwi. Każde uderzenie serca skutkuje wymianą gazową, gdzie tlen jest transportowany do narządów przez krew tętniczą, a dwutlenek węgla usuwany dla zachowania równowagi. Normalne serce bije w spoczynku od 60 do 100 razy na minutę, regulując swoją pracę w odpowiedzi na zapotrzebowanie organizmu, takie jak wysiłek fizyczny czy zmiany emocjonalne.
Wszystko to jest możliwe dzięki precyzyjnej współpracy układu przewodzącego oraz zdrowych naczyń krwionośnych. Zaburzenia w tym procesie mogą prowadzić do różnych problemów zdrowotnych, w tym arytmii, niewydolności serca oraz wrodzonych wad.
Wrodzone wady serca u dzieci – co warto wiedzieć
Wrodzone wady serca stanowią jedne z najczęstszych wad wrodzonych u noworodków. Ich złożoność oraz różnorodność wymagają szczegółowej diagnostyki i specjalistycznej opieki. Choć przyczyny tych wad są często nieznane, zaliczają się do nich zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe, takie jak palenie tytoniu w ciąży, infekcje czy stosowanie niektórych leków.
Najczęstsze wrodzone wady serca
- Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej (ASD) – wada polegająca na obecności otworu między przedsionkami, co prowadzi do nieprawidłowego przepływu krwi.
- Ubytek przegrody międzykomorowej (VSD) – defekt w przegrodzie między komorami, powodujący mieszanie się krwi utlenowanej z odtlenowaną.
- Zespół Ebsteina – wadliwe ułożenie zastawki trójdzielnej, co prowadzi do niewłaściwego przepływu krwi.
- Atrezja zastawki mitralnej (MA) – brak lub niedorozwój zastawki mitralnej, co hamuje przepływ krwi z przedsionka do komory.
- Zespół niedorozwoju lewego serca (HLHS) – zespół wad prowadzący do niedostatecznego rozwoju lewych struktur serca.
- Tetralogia Fallota (ToF) – złożona wada, która obejmuje cztery defekty anatomiczne, utrudniające przepływ krwi.
- Przełożenie dużych naczyń (TGA) – nieprawidłowe położenie aorty i tętnicy płucnej, co prowadzi do krążenia deoksygenowanej krwi.
Dla rodziców dzieci z wrodzonymi wadami serca kluczowe jest szybkie podjęcie kroków diagnostycznych oraz terapeutycznych.
Wsparcie dla rodzin z dziećmi z wadami serca
Portal Nadzieja dla Dzieci to źródło kompleksowej wiedzy dla rodzin poszukujących wsparcia w zakresie diagnostyki oraz leczenia dzieci z wrodzonymi wadami serca. W Polsce istnieje wiele placówek specjalistycznych, które oferują dostęp do najlepszych kardiologów dziecięcych i kompleksową diagnostykę. Oto niektóre z nich:
- Kraków – Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie
- Katowice – Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka i Matki im. Jana Pawła II
- Łódź – Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi
- Poznań – Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego
- Zabrze – Śląskie Centrum Chorób Serca
- Warszawa – Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”
Te ośrodki koncentrują się na holistycznej opiece nad dziećmi z problemami kardiologicznymi, oferując wsparcie zarówno medyczne, jak i psychologiczne.
Znaczenie wczesnej interwencji
Wczesna diagnoza i leczenie wrodzonych wad serca mogą znacząco poprawić rokowania dla dzieci. W przypadku wielu wad wrodzonych serca, kluczowe jest przeprowadzenie operacji w odpowiednim czasie, aby zminimalizować ryzyko powikłań oraz poprawić jakość życia dziecka. Proaktywny dostęp do różnorodnych form leczenia chirurgicznego oraz stała opieka kardiologiczna mogą skutkować poprawą funkcji serca i ogólnego stanu zdrowia.
Podsumowanie
Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko może mieć wrodzoną wadę serca, niezwykle ważne jest, aby jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Zrozumienie wagi tego problemu oraz dostęp do odpowiednich źródeł wsparcia są kluczowe. Dzięki nowoczesnym metodom leczenia, dzieci z wrodzonymi wadami serca mają szansę na prowadzenie satysfakcjonującego życia. Edukacja rodziców i ich aktywne uczestnictwo w procesie leczenia stanowią fundament dla zdrowia i dobrostanu ich dzieci.
Dbając o serce, inwestujemy w najważniejszy element naszego zdrowia. Wiedza na temat funkcjonowania serca oraz dostępnych możliwości leczenia i wsparcia powinna stać się priorytetem każdego rodzica dziecka z wrodzoną wadą serca.
Dlaczego bez serca nie można żyć – tłumaczy prof. Jacek Kusa, kardiolog dziecięcy
Prof. dr hab. n. med. Jacek Kusa jest wybitnym specjalistą w dziedzinie kardiologii dziecięcej, z bogatym doświadczeniem w diagnostyce i leczeniu wrodzonych wad serca u dzieci (WWS). Pełni funkcję kierownika Oddziału Kardiologii Dziecięcej w Górnośląskim Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach.
Prof. Kusa jest również aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, jego zainteresowania kliniczno-naukowe koncentrują się na przezskórnym leczeniu interwencyjnym wrodzonych wad serca u dzieci i młodzieży.
Drodzy Rodzice i opiekunowie!
Jako mama 7-letniego Krystiana z WWS rozumiem, jak trudne i pełne wyzwań może być życie z dzieckiem z wadą serca. W fundacji Espero – Nadzieja dla dzieci znajdziecie wsparcie, zrozumienie i pomoc, których potrzebujecie. Nie wahajcie się skontaktować z nami. Jesteśmy tu, aby Wam pomóc.
Razem zawalczymy o serce Waszego dziecka!
