*przesuń suwakiem w prawo aby porównać budowę serca z wadą (białe tło) oraz zdrowego (szare tło)
Niedomykalność zastawki aortalnej (AR, ang. Aortic Regurgitation) – wszystko co musisz wiedzieć
Niedomykalność zastawki aortalnej (AR, ang. Aortic Regurgitation), znana również jako niewydolność zastawki aortalnej, to wada serca, w której zastawka aortalna nie domyka się całkowicie podczas rozkurczu serca. Zastawka aortalna znajduje się między lewą komorą serca a aortą. Jej głównym zadaniem jest otwarcie się podczas skurczu lewej komory, by umożliwić przepływ krwi do aorty, a następnie szczelne zamknięcie podczas rozkurczu, by zapobiec cofaniu się krwi z aorty z powrotem do lewej komory.
Na czym polega niedomykalność zastawki aortalnej?
W przypadku niedomykalności aortalnej, z jakiegoś powodu płatki zastawki (zazwyczaj trzy) nie stykają się ze sobą idealnie. W rezultacie, za każdym razem, gdy serce rozkurcza się i powinno odpocząć, część krwi z aorty cofa się do lewej komory. To zjawisko nazywa się regurgitacją. Lewa komora musi wtedy przyjąć nie tylko krew z lewego przedsionka, ale także tę, która cofnęła się z aorty. W efekcie lewa komora jest przeciążona objętością, co prowadzi do jej powiększenia i przerostu. Z czasem, jeśli problem nie zostanie rozwiązany, może to prowadzić do osłabienia funkcji skurczowej lewej komory i niewydolności serca.
Przyczyny
Niedomykalność zastawki aortalnej (łac. insufficientia valvae aortalis) ma wiele przyczyn. Jedną z nich są wrodzone nieprawidłowości w jej budowie, np. dwupłatkowa zastawka aortalna – w której zastawka aortalna, zamiast trzech płatków, ma tylko dwa. Przyczyny niedomykalności aortalnej mogą mieć związek z zaburzeniami genetycznymi w takich chorobach, jak: zespół Marfana, czy Ehlersa i Danlosa. W tych ostatnich występują nieprawidłowości w budowie włókien elastynowych i kolagenowych, co jest powodem rozwoju wady zastawki. U pacjentów dorosłych przyczyną niedomykalności zastawki aortalnej być choroby przewlekłe, które w wyniku swojego przebiegu doprowadzają do nieprawidłowości.
Objawy
U dzieci dysfunkcja zastawki aortalnej w postaci jej niedomykalności może przebiegać bezobjawowo przez długi czas, szczególnie w łagodniejszych postaciach. Wraz z postępem wady, mogą pojawić się objawy niedomykalności aortalnej takie, jak duszność, uczucie kołatania serca, ograniczona tolerancja wysiłku fizycznego, zawroty głowy, a nawet omdlenia. W badaniu lekarskim mogą być słyszalne szmery nad sercem, a w badaniu echokardiograficznym widoczne cechy powiększenia lewej komory i nieprawidłowy przepływ krwi.
Rozpoznanie
Diagnostyka AR opiera się na wywiadzie, badaniu fizykalnym oraz badaniach obrazowych serca.
- Wywiad i badanie fizykalne: Lekarz zbierze informacje o objawach, chorobach współistniejących i osłucha serce, szukając charakterystycznego szmeru rozkurczowego. Może również zauważyć szeroką amplitudę ciśnienia.
- Echokardiografia (echo serca): To najważniejsze badanie do diagnozowania AR. Pozwala na wizualizację zastawki aortalnej, ocenę jej budowy, stopnia niedomykalności (nasilenie fali zwrotnej), pomiar wymiarów jam serca (szczególnie lewej komory) oraz ocenę funkcji skurczowej lewej komory. Badanie to jest bezpieczne i nieinwazyjne.
- Elektrokardiogram (EKG): Może wykazać cechy przerostu lewej komory oraz zaburzenia rytmu serca.
- Rentgen klatki piersiowej (RTG): Może pokazać powiększenie serca (kardiomegalia) i poszerzenie aorty, a także cechy zastoju krwi w płucach.
- Test wysiłkowy: Ocenia wydolność fizyczną pacjenta i reakcję serca na wysiłek.
- Cewnikowanie serca: Rzadziej używane w diagnostyce AR, ale może być wykonane przed operacją, aby ocenić ciśnienia w sercu i tętnicy płucnej oraz wykluczyć chorobę wieńcową.
- Tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI) serca: Dostarczają szczegółowych obrazów aorty i zastawki, szczególnie przydatne w ocenie tętniaków aorty lub planowaniu zabiegów.
Leczenie
Leczenie niedomykalności zastawki aortalnej u dzieci zależy od stopnia zaawansowania wady i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W przypadku łagodnych postaci często wystarcza obserwacja i leczenie farmakologiczne, mające na celu obniżenie ciśnienia krwi i poprawę pracy serca. W cięższych przypadkach naprawa zastawki aortalnej polega na interwencji chirurgicznej, w tym plastyce zastawki lub jej wymianie na protezę (biologiczną lub mechaniczną).
Rokowania
Rokowanie w leczeniu niedomykalności zastawki aortalnej jest ściśle związane ze stopniem niedomykalności, tempem jej rozwoju oraz czasem wdrożenia odpowiedniej terapii. Dzięki postępowi w diagnostyce i technikach kardiochirurgicznych, nawet pacjenci z ciężką niedomykalnością aortalną mają obecnie znacznie lepsze perspektywy niż w przeszłości.
Dodatkowe informacje
Więcej informacji na temat niedomykalności zastawki aortalnej można znaleźć na stronie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Niedomykalność_zastawki_aortalnej oraz na: https://podyplomie.pl/kardiologia/40189,bezobjawowa-niedomykalnosc-zastawki-aortalnej-rokowanie-postepowanie
Podsumowanie
Niedomykalność zastawki aortalnej to poważna, choć często podstępna, wada serca, która może prowadzić do przewlekłego obciążenia i uszkodzenia lewej komory. Kluczem do skutecznego leczenia i dobrego rokowania jest wczesne rozpoznanie oraz odpowiednio dobrana i terminowo wdrożona strategia leczenia, często obejmująca interwencję chirurgiczną. Regularna opieka kardiologiczna pozwala na monitorowanie wady i podjęcie decyzji o interwencji w optymalnym momencie, co pozwala pacjentom powrócić do aktywnego życia.
Drodzy Rodzice i opiekunowie!
Jako mama 7-letniego Krystiana z WWS rozumiem, jak trudne i pełne wyzwań może być życie z dzieckiem z wadą serca. W fundacji Espero – Nadzieja dla dzieci znajdziecie wsparcie, zrozumienie i pomoc, których potrzebujecie. Nie wahajcie się skontaktować z nami. Jesteśmy tu, aby Wam pomóc.
Razem zawalczymy o serce Waszego dziecka!
