Ubytek Przegrody Międzyprzedsionkowej (ASD)

Wyróżnia się 4 główne typy ubytków przegrody międzyprzedsionkowej:

💚 Ubytek typu otworu pierwotnego (ostium primum atrial septal defect – ASDI): Kanał przedsionkowo-komorowy.

💚 Ubytek typu otworu wtórnego (ostium secundum atrial septal defect – ASDII): Najczęstsza postać ubytków, spowodowana brakiem fragmentu przegrody pierwotnej. Zlokalizowany jest w dole owalnym.

💚 Ubytek typu zatoki żylnej (sinus venosus atrial septal defect – ASD-sv): Defekt pozostałości embrionalnej zatoki żylnej. Lokalizuje się w tylnej części przegrody międzyprzedsionkowej. Wada prawie zawsze wiąże się z nieprawidłowym spływem krwi z prawych żył płucnych.

💚 Ubytek typu zatoki wieńcowej (coronary sinus atrial septal defect – ASD-cs): Powstaje w wyniku zaburzenia rozwoju lewego rogu zatoki żylnej; znajduje się w części przegrody międzyprzedsionkowej, stanowiącej granicę pomiędzy zatoką wieńcową a lewym przedsionkiem. Często towarzyszy mu lewostronna żyła główna górna.

Niezwykle rzadko obserwuje się postać zwaną wspólnym przedsionkiem, w której stwierdza się brak przegrody pierwotnej i wtórnej.

Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej rzadko daje objawy kliniczne we wczesnym dzieciństwie. U młodszych dzieci, jako jedyne objawy mogą występować częste zakażenia układu oddechowego oraz duszność w trakcie wysiłku fizycznego. U dzieci starszych w okresie dorastania niekiedy rozwijają się objawy prawokomorowej niewydolności krążenia i zaburzeń rytmu. Do typowych objawów należą wówczas:

❤️ Duszność wysiłkowa.

❤️ Zaburzenia rytmu serca.

❤️ Uczucie napadów kołatania serca.

❤️ Podwyższone ciśnienie w żyłach szyjnych.

❤️ Osłabienie i ciągłe bądź szybko następujące uczucie zmęczenia.

❤️ Częste i nawracające infekcje górnych dróg oddechowych.

❤️ Nadciśnienie płucne.

❤️ Szmery serca.

❤️ Dość delikatna budowa ciała.

❤️ Tętnienie żył szyjnych i prawej komory u dzieci z uwypukleniem klatki piersiowej.

Objawy niewydolności prawokomorowej, czyli najczęściej:

❤️ częste oddawanie moczu głównie w nocy,

❤️ naprzemiennie wzdęcia i biegunki,

❤️ obrzęki nóg,

❤️ obrzęki brzucha,

❤️ poszerzenie żył szyjnych (trzepotanie i migotanie przedsionków).

Rozpoznanie PDA przeważnie opiera się na badaniu fizykalnym, w którym lekarz osłuchuje serce dziecka. Charakterystyczny szmer „maszynowy” może sugerować obecność PDA. Potwierdzenie diagnozy wymaga wykonania dodatkowych badań, takich jak:

💚 Echokardiografia (echo serca) i USG serca: Oba badania polegają na obrazowaniu struktur serca oraz dużych naczyń krwionośnych (jak aorta czy tętnica płucna) za pomocą ultradźwięków. Pozwalają na dokładną ocenę budowy i pracy serca oraz przepływu krwi przez naczynia.

💚 USG serca: To badanie ultrasonograficzne pozwala na dokładną ocenę budowy i pracy serca oraz przepływu krwi przez naczynia.

💚 RTG klatki piersiowej: Może wykazać na nieprawidłowości w budowie serca i zmiany w płucach.

💚 EKG: Badanie elektrokardiograficzne ocenia pracę serca i może wykryć nieprawidłowości rytmu.

Ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej stanowi wskazanie do leczenia chirurgicznego, podejmowanego zwykle w wieku przedszkolnym. Ubytki międzyprzedsionkowe typu otwór wtórny zszywa się najczęściej niewchłanialnym szwem ciągłym. Jeżeli ubytek jest rozległy lub stwierdza się mnogie ubytki przegrody międzyprzedsionkowej, do zamknięcia wykorzystuje się łatę z osierdzia dziecka lub z tworzywa sztucznego.

W przypadku niewielkich ubytków typu otworu wtórnego możliwe jest ich zamknięcie za pomocą „korków” wprowadzanych przezskórnie podczas zabiegu interwencyjnego. Do zamykania interwencyjnego kwalifikują się ubytki z rąbkami przegrody, które umożliwiają zaczepienie zapinki. Dziecko powinno mieć powyżej 10 kilogramów masy ciała. Ubytki zamyka się najczęściej zapinką Amplatza (Amplatzer Septal Occluder – ASO). Zabieg wykonywany jest pod kontrolą promieniowania rentgenowskiego i wymaga podawania kontrastu (płynu widocznego w promieniach rentgena). Pozycjonowanie okludera odbywa się pod kontrolą echokardiografii. Taki zabieg jest zdecydowanie mniej obciążający niż operacja, wymaga krótszego pobytu w szpitalu i nie pozostawia blizn, odbywa się w znieczuleniu ogólnym.

Nieleczona wada może się stać przyczyną występujących w wieku dorosłym zatorów, powiększenia i przerostu prawego przedsionka oraz prawej komory, a także przedsionkowych zaburzeń rytmu. Nieodwracalne nadciśnienie płucne występuje niezwykle rzadko. Zamykanie ubytków w przedniej części przegrody międzyprzedsionkowej wiąże się z niebezpieczeństwem uszkodzenia węzła przedsionkowo-komorowego. Pooperacyjne zaburzenia przewodzenia należą jednak do rzadkości. Śmiertelność okołooperacyjna jest znikoma.